Pałac w Oleśnicy Małej
Na uwagę zasługuje pałac w Oleśnicy Małej, jeden z największych na Dolnym Śląsku. Niewykluczone, że na jego miejscu istniała w latach 1220-27 pierwsza na Dolnym Śląsku komandoria templariuszy, którzy lokowali w okolicy kilka wsi.
Po likwidacji zakonu majątek przejęli w 1312 r. Joannici, zwani również szpitalnikami i kawalerami maltańskimi. W ich rękach znajdował się aż do sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku. Od 1814 stał się za zasługi w wojnie z Napoleonem własnością feldmarszałka Hansa Yorcka von Wartenburg. Do jego potomków pałac należał do 1945 r. Od roku 1955 pałac jest siedzibą Zakładu Doświadczalnego Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.
Wewnątrz pałacu trzeba zobaczyć dawną salę biblioteczną z oryginalnym belkowanym stropem, kartusz herbowy Hansa Yorcka von Wartenburga oraz rokokowy piec kaflowy. Na zewnątrz, poza majestatyczną bryłą, kartuszami herbowymi, rzadkim wiatrowskazem w kształcie pawia na wieży Zofii, warto obejrzeć kamienne płyty średniowiecznego stołu sędziowskiego, nagrobek ulubionego konia feldmarszałka Siwka z Möckern i pomnik poległych podczas I wojny. Jest tam także barokowa figura św. Jana Nepomucena i kamień pręgierzowy przy wejściu do kościoła św. Wawrzyńca. W ołtarzu głównym kościoła znajduje się obraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z 1733 r. i widok dawnego zespołu pałacowego. Proponujemy też spacer po parku malowniczą aleją grabową, z wiekowymi dębami i ośmiobocznym mauzoleum rodziny Yorck von Wartenburg projektu znakomitego architekta Carla Gottharda Langhansa.
tekst: Zbigniew Jakubowicz
fot. R.M.Sołdek, MarzejkoMedia, JS